Leerstoelen en lectoraten

De pensioenwereld is de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. Deze verschuiving heeft geleid tot een grotere behoefte aan effectieve pensioencommunicatie en keuzebegeleiding. Daarom is deze leerstoel ingesteld. De leerstoel moet kennis aanreiken die mensen helpt om zich tijdig en beter in hun verwachte pensioeninkomen te verdiepen. Binnen de leerstoel wordt onderzocht welke factoren het gevoel van financieel welzijn van mensen beïnvloeden en hoe zich dat verhoudt tot wat mensen daadwerkelijk nodig hebben.

De opdracht van de bijzonder lector is om vorm te geven aan een nieuw onderzoeksprogramma, gericht op de versterking van het professioneel actorschap en de positionering van professionals in het publiek sociaal domein, in het bijzonder het domein Werk en Inkomen. De nieuwe lector zal, samen met haar kenniskring, een landelijk toonaangevend onderzoeks- en innovatieprogramma ontwikkelen, met een grote invloed op onderwijs en beroepsontwikkeling van professionals in het domein Werk en Inkomen. Het bijzonder lectoraat gaat via onderzoek en onderwijs bijdragen aan het ontwikkelen van de professional governance van professionals in het publiek sociaal domein. In het bijzonder dient er aandacht uit te gaan naar de volgende thema’s:

• eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor het eigen professioneel handelen (ontwikkelen van actorschap);
• maatschappelijke inbedding en verantwoordingsrelaties (relationaliteit en legitimering);
• verwerving van een positie en stem binnen een (dynamische) sociale en politiek-institutionele context (collectivisering én politisering).

Dit bijzonder lectoraat is een initiatief van Instituut Gak, in samenwerking met beroepsvereniging SAM.

Deze leerstoel bevindt zich op het grensvlak van de arbeidsmarkt en haar instituties. Een belangrijk thema zijn de gevolgen van automatisering. Doen werknemers die hun baan verliezen door automatisering vaker een beroep op WW-uitkeringen? Een ander belangrijk thema is hoe arbeidsrelaties veranderen door de flexibilisering van arbeidscontracten. Hoe verandert de loopbaan van werknemers wanneer ze worden gepayrolled door hun werkgever? Gaan ze eerder op pensioen? De leeropdracht maakt gebruik van nieuwe theoretische inzichten en grote datasets, en heeft als doel bij te dragen aan het maatschappelijke debat over de toekomst van werk.

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek

Sociale zekerheid beoogt bescherming te bieden voor hen voor wie dat nodig is, en activering voor wie dat mogelijk is. In de leerstoel ‘Arbeidsmarkt en sociale zekerheid’ staan allebei deze perspectieven centraal. Enerzijds gaat aandacht uit naar de vraag of het stelsel er in slaagt om exclusief kwetsbare groepen te bereiken. Dit element van ’targeting’ speelt vooral bij de WIA (wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen). Anderzijds is de vraag wat de effecten zijn van uitkeringsvoorwaarden en re-integratie op de baankansen van werklozen en (deels) arbeidsongeschikten. De analyses hiertoe maken gebruik van grootschalige informatie over zowel de arbeidsmarktuitkomsten als de gezondheid van mensen.

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (1)
 

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (2)

Op allerlei terreinen vindt steeds meer internationalisering plaats, ook op het terrein van pensioenen. Sociale zekerheid, waar in een aantal landen het pensioenstelsel deel van uitmaakt, lijkt daarentegen in belangrijke mate een nationale aangelegenheid. De vraag is echter: kunnen we bij de inrichting van ons nationale pensioenstelsel wel buiten Europa? Deze leerstoel richt zich op de Europese invloed op ons pensioenstelsel. Talloze EU regelgeving raakt de inrichting van ons stelsel, bijvoorbeeld de Europese pensioenrichtlijnen (IORP), het Pan Europese Pensioen Product (PEPP) en, niet onbelangrijk, Europese consumentenbescherming. Dit laatste is zeer actueel, aangezien het nieuwe pensioenstelsel individueler wordt. Daarbij is het van belang dat de pensioenspaarder voldoende beschermd wordt. Volstaan – bijvoorbeeld – de bestaande structuren nog wel?

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (1)

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (2)

Na vele jaren van discussie is in 2019 een pensioenakkoord gesloten waarin een nieuwe invulling van het Nederlandse stelsel van aanvullende pensioenen in geschetst. Er is gekozen voor een stelsel met meer risicodeling op maat waarin eerder toeslagen worden verleend, maar pensioenen ook vaker gekort zullen worden. In het in 2022 naar het parlement gezonden wetsvoorstel wordt ook het nabestaandenpensioen opnieuw vormgegeven, waarbij de dekking voor lagere inkomens wordt verhoogd. Vanwege de complexiteit van deze problematiek is wetenschappelijk onderzoek onontbeerlijk om tot bevredigende en duurzame oplossingen te komen. Het gaat daarbij zowel om economisch onderzoek naar de vraag hoe om te gaan met het delen van risico’s, als om afstemming met andere disciplines (waaronder rechten en sociologie) om begripsverwarring en eenzijdige visies te voorkomen.

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (1)

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (2)

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (3)

Olaf van Vliet doet onderzoek naar veranderingen in de sociale zekerheid en op de arbeidsmarkt. Zo onderzoekt hij de effecten van globalisering, migratie, technologische vooruitgang en vergroening op de arbeidsmarkt. Ook doet hij onderzoek naar de consequenties van deze ontwikkelingen voor de sociale zekerheid. Welke typen sociaal beleid kunnen de veranderingen op de arbeidsmarkt ondersteunen? En, is er voldoende maatschappelijk en politiek draagvlak voor dergelijk beleid? Van Vliet onderzoekt deze vraagstukken veelal in internationaal vergelijkend perspectief.

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek

In deze leeropdracht gaat het om de bestudering van het socialezekerheidsrecht in Nederland. Socialezekerheidsrecht is het geheel aan regelingen die inkomensbescherming bieden bij sociale risico’s als ziekte, werkloosheid en armlastigheid, en die uitkeringsgerechtigden steun geven bij het vinden van werk. Het rechtsgebied staat niet op zichzelf, maar heeft belangrijke raakvlakken met andere rechtsgebieden zoals het arbeidsrecht, het algemene bestuursrecht en het gezondheidsrecht. Een en ander moet in overeenstemming zijn met hogere regelgeving zoals Europees recht en grondrechten. Het onderzoek binnen deze leerstoel legt een accent op de aansluiting van het socialezekerheidsrecht op het arbeidsrecht, alsmede de doorwerking van grondrechten in het socialezekerheidsrecht. De leerstoel krijgt tevens vorm in het onderwijscurriculum en bestaat uit mastercursussen en postacademisch onderwijs aan advocaten.

Naar haar leerstoelgebonden onderzoek

Deze leerstoel richt zich op het versterken van de beroepsuitoefening binnen de Sociale Verzekeringsgeneeskunde. In de afgelopen twee decennia heeft het vakgebied een versnelde kennisontwikkeling doorgemaakt. Kennisontwikkeling is en blijft een kernpijler om deze academisering verder vorm te geven. Academisering vereist echter ook de verbinding met de praktijk. Alleen als ontwikkelde kennis, instrumenten en interventies daadwerkelijk beschikbaar komen voor én worden toegepast door de praktijk, leidt dit tot verhoging van de kwaliteit van zorg in het Sociaal verzekeringsgeneeskundig werkveld. Het onderzoek binnen deze leerstoel legt het accent op integratie van de best beschikbare wetenschappelijke evidentie in de praktijk van de verzekeringsarts. De uitdaging is om sámen met de praktijk kennisdeling en kennistoepassing (meer) tot stand te brengen. Daarnaast draagt de leerstoel bij aan de opbouw van een kennisinfrastructuur voor het vakgebied. Waarbij tevens aandacht is voor de positionering van de Sociale Verzekeringsgeneeskunde binnen de arbeidsgerichte zorg. Het ontstaan van netwerkgeneeskunde biedt een mooie uitdaging om een onderzoeksomgeving te helpen creëren waarbij met behoud van de eigen professionele expertise meer aandacht ontstaat voor gezamenlijke verantwoordelijkheid voor evidence-based zorg voor preventie, verbetering van therapie en begeleiding bij klachten en aandoeningen die tot arbeidsbeperkingen aanleiding geven.
Naast wetenschappelijk onderzoek, krijgt deze leerstoel tevens vorm in het postdoctorale onderwijs binnen de Sociale Verzekeringsgeneeskunde. Onderwijs vormt daarbij een belangrijke implementatiestrategie om kennis beschikbaar te stellen voor de praktijk én om het toepassen van kennis te bevorderen.

Naar haar leerstoelgebonden onderzoek

De leerstoel richt zich op de economische analyse van de sociale zekerheid. Het Nederlandse sociale zekerheidsstelsel is logisch verklaarbaar vanuit het verleden, maar sluit op onderdelen niet meer aan bij de hedendaagse noden en voorkeuren. Aanpassingen in de sociale zekerheid kunnen soms verrassende gevolgen hebben voor de inkomensverdeling en sommige kwetsbare groepen in de samenleving ontvangen relatief weinig inkomensverzekering. Om verbeteringen door te kunnen voeren is het nodig om meer kennis te vergaren over de feitelijke uitwerking van instituties. Wat is het feitelijke gedrag van individuen en huishoudens na de verhoging van de AOW-leeftijd? Hoe ziet de herverdeling via de sociale zekerheid er precies uit, over de levensloop gemeten? En welke groepen worden geraakt door specifieke beleidshervormingen, bijvoorbeeld in de WW? De beantwoording van dergelijke vragen kan worden benut om de effectiviteit en efficiëntie van het sociale zekerheidsstelsel te verbeteren.

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (1)

Naar zijn leerstoelgebonden onderzoek (2)

Doel van dit lectoraat is het ontwikkelen en borgen van kennis en vaardigheden omtrent het optimaliseren van de mogelijkheden tot arbeidsparticipatie, ook bij mensen met een (dreigende) beperking. Het bijzonder lectoraat ‘Arbeidsdeskundigheid’ wil arbeidsdeskundigen en aanverwante professionals helpen om hun taken ook in de toekomst goed te blijven uitvoeren. De onderzoekers van het lectoraat doen dit door nieuwe kennis te ontwikkelen en bestaande kennis en methoden op het gebied van arbeidsdeskundigheid te borgen, zodat het arbeidsdeskundig handelen in toenemende mate evidence-based wordt.

Naar haar lectoraatgebonden onderzoek