Geschikt of ongeschikt voor arbeid? Analyse van de effecten van arbeidsongeschiktheidshervorming

Sinds 2002 hebben diverse hervormingen ertoe geleid dat de instroom in arbeidsongeschiktheid in Nederland drastisch gedaald is. Van deze maatregelen is het effect van de Wet Verbetering Poortwachter (WVP) waarschijnlijk het grootst geweest; dit heeft tot een sterke screening en zelfselectie van (nieuwe) ziektegevallen geleid – en daarmee veel minder uitkeringsaanvragen. Maar daarnaast heeft de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) ook een extra drempel gelegd op de instroom. Het is waarschijnlijk dat door deze hervormingen de arbeidsdeelname van groepen individuen met geen of lichte aandoeningen is gestegen. Kijken we echter naar de groep arbeidsbeperkten in Nederland, dan zien we sinds 2009 een daling in de arbeidsdeelname. Dit geldt tevens voor de specifieke groep van voormalig werknemers die een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering (WGA) ontvangen. Deze ontwikkelingen roepen de vraag op waar we werknemers terug vinden die voorheen nog toegelaten werden tot een uitkering. Betreft dit mensen die voldoende weerbaar zijn op de arbeidsmarkt en is het stelsel dus tot een betere targeting in staat – namelijk op uitsluitend mensen met serieuze gezondheidsaandoeningen? Of zijn er ook groepen met beperkingen die niet kunnen werken en ook geen uitkering meer ontvangen? En gerelateerd hieraan: in hoeverre lukt het – gegeven de beperkingen van WGA-ers – de verdiencapaciteit van mensen optimaal te benutten?