Waardering en beleggingsbeleid bij hervorming van het pensioenstelsel

In juni 2019 hebben sociale partners en kabinet een principe-pensioenakkoord gepresenteerd. De nadere uitwerking vereist economische afruilen rond vier thema’s die centraal staan in dit onderzoeksproject:

1) het afdekken van renterisico;
2) intergenerationele risicodeling;
3) keuzevrijheid in pensioenen en
4) transitie-effecten.

Meer nog dan de stijgende levensverwachting wordt de actuele druk op het pensioenstelsel bepaald door de lage rente.

In deelstudie 1 worden de argumenten in kaart brengen om renterisico al dan niet af te dekken. Daarbij is aandacht voor het afdekken van risico voor zowel een pensioenfonds als geheel, als voor individuele deelnemers (leeftijd, het al dan niet hebben van een hypotheek met renterisico).

Risicodeling met toekomstige generaties in pensioenen (thema 2) heeft voordelen doordat risico’s breder of efficiënter kunnen worden gedeeld over deelnemers. Tegelijkertijd zijn er nadelen zoals een toename van de risico’s rondom discontinuïteit, bijvoorbeeld als jonge deelnemers straks niet langer bereid zijn om mee te delen in financiële tekorten. Deze afruil speelt een centrale rol in de uitwerking van het principe-pensioenakkoord en de Wet Verbeterde Premieregeling (WVP).

Een derde kernvraag in de actuele beleidsdiscussie is welke keuzemogelijkheden wel of niet aan te bieden. Voorbeelden van mogelijkheden zijn hogere inkomsten in de eerste pensioenjaren, lumpsum opname bij pensionering, keuzes in het beleggingsbeleid of keuze om minder pensioenpremie in te leggen als men een hypotheek aflost.

Transitie-effecten bij de overgang naar een vernieuwd pensioenstelsel (thema 4) zijn van groot belang met het oog op het behoud van draagvlak, waarbij voorkomen moet worden dat bepaalde groepen van deelnemers onevenredig worden benadeeld.

Het project adresseert de genoemde thema’s in vier deelprojecten die worden uitgevoerd door een promovendus en drie postdoc onderzoekers.

Bekijk hier de video met onderzoeker Roel Mehlkopf (2024).